Om een forse belastingverhoging in box 3 te voorkomen, heeft de politiek een andere route gekozen: de rekening wordt doorgeschoven naar mensen die hun hypotheek grotendeels of volledig hebben afbetaald. Terwijl wonen in Nederland voor veel huishoudens al bijna onbetaalbaar is geworden, krijgt juist deze groep de komende jaren te maken met extra belasting op hun eigen woning.
Extra lasten voor wie zijn huis heeft afbetaald
Voor huiseigenaren met een lage of geen hypotheek verandert er iets ingrijpends. De bijtelling op de eigen woning — het fictieve bedrag dat bij het inkomen wordt geteld — gaat zwaarder meewegen. Waar huiseigenaren met een flinke hypotheek dit meestal kunnen wegstrepen tegen hypotheekrenteaftrek, geldt dat niet voor mensen die hun schuld hebben afgelost. Voor hen stijgt het belastbaar inkomen dus, zonder dat daar daadwerkelijke extra inkomsten tegenover staan.
Versnelde afbouw van bescherming
De regeling die deze groep jarenlang beschermde, de Wet Hillen, wordt nu veel sneller afgeschaft dan gepland. Vanaf 2026 wordt het voordeel elk jaar verder afgebouwd, tot er in 2041 niets meer van over is. Dat betekent dat wie een woning van bijvoorbeeld 500.000 euro bezit, volgend jaar al een bijtelling van 1750 euro krijgt — waarvan een steeds groter deel niet meer mag worden verrekend. Het resterende bedrag wordt als inkomen gezien, en daar moet belasting over worden betaald.
Dure woningen, lage inkomens: dubbel getroffen
Voor mensen die in een kostbare woning wonen maar weinig inkomen hebben, kan dit hard aankomen. Daarnaast geldt op dure woningen ook nog de zogenoemde villataks: boven een WOZ-waarde van 1,33 miljoen wordt een veel hoger forfait gerekend. Hierdoor lopen de bedragen verder op.
Dat terwijl Nederlanders gemiddeld al kampen met torenhoge woonlasten: hoge energierekeningen, stijgende gemeentelijke belastingen, dure verzekeringen en onderhoudskosten. Voor veel huishoudens voelt elke extra belasting dus als een nieuwe dreun.
Politieke keuze: minder rommel dan een box 3-verhoging
De versnelde afbouw moet de staat ruim 2,8 miljard euro opleveren. Dat bedrag wordt gebruikt om een grote belastingverhoging in box 3 — die spaarders en beleggers zou raken — te voorkomen. Politiek gezien zou een box 3-verhoging veel meer onrust veroorzaken, waardoor het kabinet kiest voor een route die minder zichtbaar maar voor een specifieke groep wél pijnlijk is.
Onrust en mogelijk meer rechtszaken
De maatregel zorgt nu al voor onvrede onder huiseigenaren die ervan uitgingen dat aflossen juist loonde. Bovendien lopen er nog procedures over zowel de villataks als de afbouw van de Wet Hillen. De verwachting is dat het aantal bezwaren en rechtszaken de komende jaren verder zal toenemen, zeker nu de lasten sneller oplopen.
