Ik ben Teun, 60 jaar en econoom. Al mijn hele carrière volg ik de woningmarkt, en geloof me: er zijn maar weinig onderwerpen die zo hardnekkig terugkomen als de hypotheekrenteaftrek. Steeds weer hoor ik de roep: “Schaf het af, dan zakken de huizenprijzen eindelijk!”
Dat klinkt logisch, maar ik heb geleerd dat de werkelijkheid vaak minder simpel is. Dus ben ik eens gaan kijken hoe het zit in landen waar die aftrek allang afgeschaft is.
Een rondje Europa
In Frankrijk, Spanje, Portugal, Ierland, Litouwen en Griekenland krijg je al een tijd geen belastingvoordeel meer op nieuwe hypotheken. Duitsland heeft het zelfs nooit gehad voor de eigen woning. Nederland houdt nog steeds vast aan de regeling, al is ze flink uitgekleed.
De prijzen daar
En nu komt het verrassende deel. Je zou verwachten dat huizenprijzen in die landen veel rustiger blijven. Maar nee:
In Portugal rijzen de prijzen de pan uit.
Spanje doet daar niet veel voor onder.
Ook in Ierland blijft de markt heet.
Alleen Frankrijk is kalm; daar kabbelt de markt een beetje voort.
Nederland? Wij zitten er onder qua stijgingen, maar nog steeds stevig boven het Europese gemiddelde.
Wat ik ervan vind
Na al die jaren zie ik een patroon: het gaat niet alleen om belastingvoordelen. De echte motor achter prijsstijgingen is schaarste. Als er te weinig woningen zijn en de vraag blijft hoog, dan helpt geen enkel belastingtrucje.
De hypotheekrenteaftrek afschaffen kan even wat lucht geven, maar het verandert niets aan de kern van het probleem.
Dus, mocht je nog denken dat het wondermiddel bestaat: nee. De enige echte oplossing is er een die we al dertig jaar roepen, maar die politiek altijd te langzaam oppakt: bouwen, bouwen, bouwen.
