Door Bert (80), gepensioneerd en politiek doorgewinterd.
Ik heb gestemd sinds de jaren ’60. Katholieken, liberalen, socialisten, populisten – ik heb ze allemaal voorbij zien komen. Maar na zestig jaar vraag ik me af: heeft het ooit écht iets veranderd?
Wilders in het kabinet – en dan?
Nu zit Geert Wilders eindelijk in een kabinet. Iets waar hij zelf ook nooit van had durven dromen, denk ik. Maar zodra hij zijn zetel kreeg, kreeg hij ook meteen een muilkorf om. Coalitiegenoten houden hem aan het lijntje. Zijn plannen? Weggefilterd. Zijn stem? Gesmoord in overleg.
Het is politiek theater, net zoals altijd. Laat hem wat roepen voor de camera, maar achter gesloten deuren beslist iemand anders.
Nieuwe gezichten, oude gewoonten
Ik heb ministers zien komen en gaan. Sommige jong, fris, met mooie praatjes. Maar als ze eenmaal binnen zijn, krijgen ze te maken met wat ik noem “het grote nee.” De ambtenaren. Die zitten er al twintig, dertig jaar. Die weten precies hoe ze een minister kunnen vertragen, ontwijken of simpelweg negeren.
Voor je het weet is die nieuwe minister veranderd in een woordvoerder van de status quo.
Den Haag regeert niet – Brussel, NAVO, de grote jongens wel
En dan hebben we nog de vraag of Den Haag eigenlijk nog wel iets mag beslissen. Ons landbouwbeleid? Europese Unie. Onze militaire inzet? NAVO. Onze grenzen? Internationaal recht. De energietransitie? Klimaatakkoorden en regels van ver buiten Nederland.
Ik heb in al die jaren zelden gezien dat de Nederlandse kiezer iets mocht beslissen over dit soort zaken. We voeren vooral uit. Netjes, gehoorzaam. Maar zelfstandig? Dat zijn we al lang niet meer.
Dezelfde problemen, jaar in jaar uit
Ik heb nog meegemaakt dat een huis bouwen normaal was. Nu staan jonge mensen tien jaar op een wachtlijst. Belastingen blijven stijgen, de zorg wordt duurder, en alles wat ooit vanzelfsprekend was, is nu een luxe. Elke regering belooft verbetering. Elke nieuwe partij claimt “het anders te gaan doen.” Maar de uitkomst blijft gelijk.
Je zou haast denken dat de politiek niet kán veranderen. Of niet wíl.
De echte verandering zit niet in een hokje
Ik wil niet zeggen dat stemmen geen waarde heeft. Maar ik zeg wel: verwacht er niet te veel van. Als je écht verandering wil, moet je het groter zien. Het systeem zelf – hoe wij politiek bedrijven, hoe macht wordt verdeeld – daar zit het probleem.
We hebben misschien een nieuwe stem nodig. Een andere manier van beslissen. Meer directe invloed voor burgers. Minder achterkamertjes. Minder bureaucratie. Meer eenvoud.
Wat kun jij nog doen?
Misschien voel je je machteloos. Dat begrijp ik. Maar we kunnen nog steeds iets doen: kritisch blijven. Praten met elkaar. Je stem gebruiken – niet alleen in het stemhokje, maar ook op straat, in de buurt, in het debat. Vraag je af: wie beslist echt? En waarom?
We moeten het systeem weer laten werken voor de mensen. Niet alleen voor de bestuurders.
“Ik ben misschien oud, maar niet blind. Ik heb te veel beloftes gezien en te weinig resultaat. En ik zeg het nog één keer: het ligt niet aan welke partij je kiest. Het ligt aan het systeem waarin ze opereren.” – Bert, 80 jaar
