Contant geld maakt een comeback
Jarenlang leek contant betalen in Nederland op weg naar de uitgang. Overal verschenen “alleen pinnen”-bordjes, kassalades verdwenen en zelfs op festivals en in sportkantines kon je vaak niet meer met muntjes of biljetten terecht. Die trend draait de overheid nu terug. Vanaf 2027 moeten vrijwel alle fysieke verkooppunten weer cash aannemen. Het doel: zorgen dat iedereen kan blijven meedoen, ook wie digitaal niet altijd uit de voeten kan.
Waarom deze verplichting terugkomt
Digitaal afrekenen is handig, maar niet voor iedereen vanzelfsprekend. Meer dan een miljoen Nederlanders worstelt met apps, bankieren op de telefoon of ingewikkelde betaalsystemen. Denk aan ouderen, mensen met een beperking of laaggeletterden. Voor hen is contant geld geen nostalgie, maar een praktische noodzaak. De overheid wil voorkomen dat deze groep aan de kassa vastloopt of afhankelijk wordt van anderen om te kunnen betalen.
Daar komt bij dat cash het enige echte vangnet is als pin en internet platliggen. Grootschalige storingen hebben al vaker laten zien hoe kwetsbaar een volledig digitaal systeem kan zijn. Toegankelijkheid en zelfstandigheid wegen daarom zwaarder dan snelheid of kostenbesparing.
Pin-only was even de norm
Voor ondernemers was pin-only jarenlang aantrekkelijk: minder gedoe met wisselgeld, lagere kans op diefstal en vaak een vlottere doorstroom. In grote steden voelde contant betalen bijna ouderwets. Maar dat gemak had een keerzijde: wie niet kon pinnen, werd simpelweg geweigerd. Ook mensen die bewust met cash werken om grip te houden op hun budget – “op is op” – liepen tegen muren op.
Hoeveel Nederlanders betalen nog met cash?
Volgens onderzoek van de Europese Centrale Bank gebeurt in Nederland nog steeds ongeveer 20 procent van de betalingen met contant geld. In de rest van de eurozone ligt dat zelfs boven de 50 procent. Het idee dat cash is “verdwenen”, klopt dus vooral in het straatbeeld van de grote stad. Op markten, in dorpen en bij kleine zaken speelt contant nog steeds een duidelijke rol.
Wat moet je als ondernemer regelen?
De nieuwe regels betekenen dat je als winkelier of horecaondernemer weer moet kunnen omgaan met contant geld. Denk aan kassalades, afstorten, beveiliging en procedures voor tellen en beheer. Ja, dat kost tijd en geld, en het is precies waarom veel zaken ooit overstapten op pin-only. De overheid zegt echter: niemand uitsluiten weegt zwaarder dan het financiële gemak voor bedrijven.
Er is nog een praktisch argument: als het pinverkeer uitvalt of de stroom wegvalt, ligt een pin-only onderneming stil. Met contant geld kun je in zulke situaties toch door.
Wanneer mag je cash wél weigeren?
De plicht is breed, maar niet absoluut. Tussen 22.00 en 06.00 uur mag je contant geld weigeren, bijvoorbeeld uit veiligheidsoverwegingen.
Abonnementen, OV-kaartjes en online diensten blijven digitaal; daarvoor geldt geen contante optie.
Maaltijdbezorgers hoeven geen cash aan te nemen aan de deur.
Onbemande plekken, zoals automaten of selfservice-zuilen, mogen pin-only blijven.
Is er sprake van hoge veiligheidsrisico’s? Dan kun je een tijdelijke vrijstelling aanvragen.
Waarom er brede politieke steun is
Opvallend genoeg zijn veel partijen voorstander, terwijl digitalisering jarenlang de koers was. Redenen: contant betalen wordt gezien als een basisoptie, het vergroot zelfredzaamheid, beschermt bij storingen, voorkomt uitsluiting en maakt het betalingsverkeer robuuster. Ook klinkt de zorg dat een volledig digitale samenleving te veel afhankelijkheid en te weinig privacy oplevert. Cash biedt tegenwicht: niet alles hoeft traceerbaar te zijn.
Wat merk je hiervan als consument?
Voor jou betekent dit vooral rust. Vanaf 2027 hoef je je minder af te vragen of je ergens nog wel terechtkunt met cash. Handig als je geen smartphone hebt, bankapps lastig vindt of gewoon met enveloppen en weekbudgetten werkt. Contant betalen helpt bovendien impulsaankopen te remmen en debt traps te voorkomen: je ziet letterlijk wat je uitgeeft.
De toekomst van betalen in Nederland
We krijgen een mix: digitaal blijft populair en snel, maar cash blijft een volwaardig alternatief. De overheid wil contant geld actief beschermen als onderdeel van het systeem. Denk aan voldoende geldautomaten en een basisinfrastructuur die op orde blijft, zodat je overal redelijkerwijs bij je geld kunt.
Terug naar balans
Voor sommige ondernemers voelt dit als een stap terug, maar maatschappelijk gezien is het een stap richting evenwicht. Een moderne samenleving is niet automatisch beter als alles digitaal is. Het draait om meedoen, keuzevrijheid en een systeem dat tegen een stootje kan. Contant geld hoort daarbij – als tweede pijler naast digitaal – zodat jij kunt betalen op de manier die bij je past.
