De Keulse Pot: Onmisbaar Voor Je Wintervoorraad
Vroeger waren Keulse potten essentieel om bederfelijke etenswaren veilig te bewaren. Zonder deze potten was het moeilijk om een wintervoorraad op te slaan. In het Wijhes Museum kun je enkele van deze potten bewonderen, als herinnering aan een tijd waarin voedselconservering nog met de handen werd gedaan.
Wat is een Keulse Pot?
Een Keulse pot is een grote pot van steen die door de eeuwen heen gebruikt werd om groenten, vlees, fruit en eieren in te leggen. Vaak zijn ze grijs of blauw met kobaltblauwe versieringen, al bestaan er ook bruine varianten. De technieken om voedsel in deze potten te bewaren, zijn nu grotendeels verleden tijd. Tegenwoordig hebben we immers supermarkten waar we het hele jaar door verse producten kunnen kopen. Vroeger bewaarden mensen hun eten in diepvries, blikken of glazen potten.
Het Materiaal: Steengoed Aardewerk
Keulse potten zijn gemaakt van steengoed of gres, een type klei dat op hoge temperaturen wordt gebakken, waardoor het hard en duurzaam wordt. Tijdens het bakken werd zout of soda toegevoegd voor een beschermend glazuur.
De potten zijn gemaakt van rivierklei met een laag zoutglazuur, wat ze volledig waterdicht maakt. Dit voorkomt ook dat er nare geurtjes ontstaan. In de regio rond Keulen werd al in de 13e eeuw begonnen met de productie van steengoed. In de 14e eeuw verspreidde het Keulse aardewerk zich verder. Naast Keulen werden deze potten ook in België en Nederland, zoals in Roermond, vervaardigd.
Het Belang van Wintervoorraad
In het verleden was er in de winter amper iets dat op het land groeide. Verse buitenlandgroente of producten uit kassen bestonden nog niet. Ook diepvriezers en weckflessen waren rond 1900 nog niet beschikbaar. Toch moest men een manier vinden om voedsel te bewaren. Veel gezinnen op het platteland zorgden zelf voor hun groenten, vlees en eieren.
Typische wintergroenten zoals snijbonen en zuurkool werden in Keulse potten opgeslagen. In de zomer werden de groente geoogst en zorgvuldig geconserveerd door ze in lagen, afgewisseld met zout, in de pot te leggen. Een linnen doek, een plankje en een zware steen zorgden ervoor dat de groenten onder pekel bleven en zo bederf verhinderden. De pot werd op een koele plek bewaard en regelmatig gecontroleerd.
Ook vlees werd in de potten bewaard. Bijvoorbeeld, in november werd vaak een varken geslacht en het vlees op dezelfde manier geconserveerd als de groenten. Eieren, die in de winter zeldzaam waren omdat kippen dan minder leggen, werden in de zomer gekookt, gepeld en in azijn bewaard in een Keulse pot.
De Verdwijning en Decoratieve Waarde
Rond de 20ste eeuw verminderde het gebruik van Keulse potten door de opkomst van de wecktechniek. De firma Johann Weck begon rond 1900 met het produceren van weckflessen. Aangezien de aanschaf van weckmaterialen kostbaar was, duurde het even voordat iedereen overstapte.
Tegenwoordig worden Keulse potten nog wel gebruikt voor het bewaren van boter, reuzel, zout, mosterd en soda. Daarnaast worden ze gezien als decoratieve items en zijn ze populair bij verzamelaars. Zelfs in moderne keukens komen de zoutpotten van vroeger terug. In het Wijhes Museum kun je een schitterende collectie van deze oude aardewerken potten bewonderen.
