Het is een vertrouwd beeld geworden op het nieuws: jonge activisten van Just Stop Oil die met oranje hesjes op de snelweg zitten, het verkeer ophouden en schreeuwen dat de wereld moet stoppen met het gebruik van olie. Ze eisen een directe beëindiging van alle nieuwe olie- en gasprojecten. Een nobel streven, zou je zeggen – totdat één van de demonstranten iets pijnlijk duidelijk wordt.
Een ongemakkelijke ontdekking
Tijdens een recente actie werd een van de jonge vrouwen aangesproken door een omstander die haar vroeg: “Weet je eigenlijk waarvan je jas is gemaakt?” Even keek ze verbaasd. “Van gerecycled materiaal,” antwoordde ze trots. Maar toen de man uitlegde dat vrijwel al het synthetische textiel – van polyester tot nylon – uit aardolie wordt gemaakt, verstomde haar stem. Haar regenjas, haar schoenen en zelfs haar bril bleken producten van het materiaal te zijn waartegen ze demonstreerde.
Het was een ongemakkelijk moment dat volgens ooggetuigen zelfs een korte stilte veroorzaakte in de protestgroep. Want het is waar: we leven in een wereld die letterlijk op olie drijft.
De onmisbare rol van olie in ons dagelijks leven
De boodschap van Just Stop Oil is helder: stop met het oppompen van fossiele brandstoffen om klimaatverandering te stoppen. Maar wat veel mensen – inclusief de activisten zelf – vergeten, is dat olie niet alleen wordt gebruikt om benzine en diesel van te maken.
Olie is de basis van talloze producten in ons dagelijks leven: kleding, telefoons, laptops, brillen, medicijnen, tandpasta, plastic verpakkingen, make-up, en zelfs bepaalde voedseladditieven. Zonder olie zou de moderne wereld letterlijk tot stilstand komen.
Zelfs de oranje hesjes die de activisten dragen zijn gemaakt van polyester, een plasticvezel afgeleid van aardolie. Hun spandoeken? Vaak bedrukt op kunststofdoek. Hun telefoons waarmee ze de protesten filmen? Vol met olie-afgeleide componenten.
Is het dan allemaal hypocrisie?
Het is makkelijk om de activisten uit te lachen en “hypocriet” te noemen, maar de werkelijkheid ligt iets genuanceerder. De roep om te stoppen met olie is in wezen een roep om verandering – een verlangen naar een schonere toekomst. Alleen is de boodschap te simpel gesteld. Want volledig stoppen met olie is op dit moment simpelweg onmogelijk.
We kunnen niet van de ene op de andere dag een samenleving zonder olie worden. Daarvoor is onze infrastructuur te afhankelijk van fossiele grondstoffen. Het is niet alleen de brandstof die onze auto’s aandrijft, maar ook de basis van de producten waarmee we onze wereld hebben opgebouwd.
De echte uitdaging: minder en schoner
Wat wél haalbaar is, zegt energie-expert na energie-expert, is minder consumeren en schonere productie stimuleren. Dat betekent minder verspillen, minder weggooien en zuiniger omgaan met wat we hebben. En vooral: productieprocessen in ontwikkelingslanden verbeteren, waar vaak de grootste milieuschade wordt aangericht.
In veel arme landen worden plastics, textiel en brandstoffen nog steeds op extreem vervuilende manieren geproduceerd. Daar valt volgens deskundigen de meeste winst te behalen. “Niet door meteen alles te verbieden, maar door het schoner te doen,” zegt een milieuonderzoeker.
Idealisten met een punt, maar zonder plan
De demonstranten van Just Stop Oil hebben dus zeker een punt: we moeten af van onze verslaving aan fossiele energie. Alleen vergeten ze dat olie méér is dan brandstof. Het is de ruggengraat van de moderne wereld – en die snijd je niet zomaar door.
Zolang er geen betaalbare, grootschalige alternatieven zijn voor al die olieproducten, is een totale stop niet realistisch. De uitdaging is om slimmer met olie om te gaan, niet om het radicaal te verbannen.
Wat vindt de lezer?
Heeft Just Stop Oil gelijk met hun harde aanpak? Of slaan ze de plank mis door te eisen dat we “direct stoppen” met iets waar we nog niet zonder kunnen?
De ironie van de demonstrant met haar oliejas laat in elk geval zien hoe ingewikkeld het probleem werkelijk is. We kunnen niet simpelweg de kraan dichtdraaien – maar we kunnen wel leren om minder te verspillen, schoner te produceren en eerlijker te verdelen.
