Wie is Sander Schaepman?
Mocht je zijn naam nog niet kennen: Sander Schaepman is jarenlang een zwaargewicht geweest binnen de Nederlandse politie. Ruim een kwart eeuw lang stond hij aan het roer van afdelingen waar het echt om het grote werk ging. Denk aan rechercheteams en internationale samenwerkingen die jacht maakten op zware criminaliteit. Dossiers over drugshandel, mensensmokkel en moordzaken lagen bij hem op het bureau. Niet bepaald het soort werk waar je met een half oog bij blijft.
Na die lange politieloopbaan gooide hij het roer om. Hij ging verder als zelfstandig veiligheidsexpert en spreker. In die rol helpt hij organisaties met onderwerpen als leiderschap, integriteit, crisismanagement en – logisch – veiligheid. Hij vertaalt zijn ervaring uit de praktijk naar concrete adviezen waar je morgen mee aan de slag kunt. En eerlijk is eerlijk: dat is niet alleen inhoudelijk aantrekkelijk, het verdient doorgaans ook beter dan een functie in het korps en het geeft ruimte in je agenda.
Die extra ruimte gebruikt hij onder andere voor televisie. Je ziet hem als expert in het AVROTROS-programma Hunted en als vaste deskundige bij 112Vandaag. Daarnaast schreef hij het boek Leiderschap met ballen, waarin hij zijn visie op stevig, maar rechtvaardig leidinggeven deelt. Kortom: iemand die niet alleen weet hoe het op straat werkt, maar het ook goed kan uitleggen op een manier die blijft hangen.
Van politiebureau naar studiobanken
Juist daarom schuift Schaepman geregeld aan in talkshows waar het gesprek soms alle kanten op schiet. Vandaag Inside is zo’n plek: meestal lichtvoetig, soms op het scherpst van de snede. En precies voor dat laatste zat hij onlangs aan tafel. Niet om mee te dollen of om flauwe anekdotes op te rakelen, maar om in te haken op een discussie die bij veel kijkers en lezers iets losmaakt.
De aanleiding? Een column in De Telegraaf van Keyvan Shahbazi met de prikkelende titel De schaduw van Allah glijdt over Nederland. Zo’n titel zorgt voor rumoer, en de inhoud deed daar nog een schepje bovenop. Het stuk raakte een snaar bij mensen die een bepaalde ontwikkeling zien en daar moeilijk woorden aan geven. In zo’n debat is iemand die scherp kan analyseren en toch rustig blijft goud waard. Dat is precies waarom Schaepman werd uitgenodigd: hij weet hoe je lastige thema’s ontrafelt zonder meteen in de loopgraven te belanden.
Vooraf was duidelijk dat het gesprek niet om nuance heen kon. Tegelijk moest het niet verzanden in moddergooien. De balans vinden tussen benoemen wat er speelt en respect houden voor iedereen aan tafel en thuis op de bank: dát was de insteek. En daar is Schaepman, met zijn mix van straatwijsheid en nuchterheid, behoorlijk bedreven in.
Het gesprek bij Vandaag Inside: scherp, duidelijk en gericht op dialoog
In de uitzending ging het dus over Shahbazi’s column, die beschrijft wat volgens de schrijver veel Nederlanders ervaren maar niet altijd durven uitspreken: een gevoel dat bepaalde religieuze en culturele stromingen terrein winnen en dat dit spanning veroorzaakt. De term die Shahbazi gebruikt – een drang naar dominantie en verovering door de islam – is stevig en zorgde meteen voor een fel debat. Precies daar stapte Schaepman in, met taal die niet om de hete brij heen draait.
Hij maakte duidelijk dat hij geen mensen wil wegzetten of bevolkingsgroepen wil bashen. Zijn punt: je kunt problemen alleen aanpakken als je ze hardop durft te benoemen. Dat begint bij eerlijk kijken naar patronen die je in de praktijk ziet. Volgens hem hoort daar ook bij dat gemeenschappen zélf verantwoordelijkheid nemen. Concreet wees hij op jongeren met een Marokkaanse achtergrond – vaak jongens, of ze nu hier geboren zijn of niet – die relatief vaak betrokken zijn bij incidenten die de onveiligheidsgevoelens aanwakkeren. Dat is ongemakkelijk, zei hij erbij, maar wegkijken helpt niemand.
Belangrijk in zijn verhaal: erkennen waar het misgaat, betekent niet dat je iedereen over één kam scheert. De overgrote meerderheid gedraagt zich prima; juist die groep heeft er belang bij dat de rotte plekken worden aangepakt. Schaepman riep op tot een volwassen gesprek, waarin ouders, rolmodellen, scholen en instanties samen optrekken. Niet alleen strenger handhaven waar dat nodig is, maar ook investeren in perspectief, structuur en heldere grenzen. Eerlijk zijn over oorzaken is geen discriminatie – het is een voorwaarde voor oplossingen.
Wat hem betreft is zwijgen of wegwuiven de snelste route naar polarisatie. Mensen voelen zich niet serieus genomen als hun dagelijkse werkelijkheid wordt ontkend. Door het beestje bij de naam te noemen, creëer je juist ruimte voor begrip en verandering. Dat is geen gezellig praatje voor de bühne, maar wel een oproep die hout snijdt: durf te kijken, durf te spreken en neem verantwoordelijkheid – als individu, als gemeenschap en als samenleving.
Samengevat: Schaepman koos niet voor de makkelijke weg. Hij schoof aan om een lastig onderwerp met open vizier te bespreken. Zonder scheldkanonnades, zonder goedkope grappen, maar met het doel om de deur naar een eerlijke dialoog open te zetten. Dat is precies wat veel mensen herkennen en waarderen: eindelijk iemand die zegt wat velen voelen, en die tegelijk een hand uitsteekt om het beter te maken.
