Het aantal ongelukken met jongeren op fatbikes is schrikbarend toegenomen. In 2022 belandden zeven bestuurders van deze fietsen op de spoedeisende hulp, maar dit aantal is in 2023 al opgelopen tot 59. Alleen al in de eerste vier maanden van dit jaar waren er 33 incidenten. Onderzoekers voorspellen dat, als deze trend doorzet, er in 2024 mogelijk wel 100 ongelukken met fatbikes zullen gebeuren. Een recent ongeluk waarbij twee jonge meisjes uit Breda zwaargewond raakten doordat hun fatbike in aanvaring kwam met een auto, heeft veel aandacht getrokken.
Door deze toename in ongevallen is er toenemende druk om een minimumleeftijd voor fatbikegebruikers in te stellen. VeiligheidNL heeft kortgeleden ook opgeroepen om een verbod in te voeren voor kinderen onder de 16 jaar op fatbikes. Volgens hen kunnen jongere kinderen de risico’s onvoldoende inschatten, wat de gevaren voor zichzelf en andere weggebruikers vergroot.
Hoewel de roep om regels strenger te maken toeneemt, blijkt het echter lastig om een specifieke minimumleeftijd voor fatbikes juridisch te handhaven. Onderzoeksbureau Sweco, dat in opdracht van de minister van Infrastructuur en Waterstaat naar de mogelijkheden heeft gekeken, concludeert dat een aparte leeftijdsgrens voor fatbikes lastig te handhaven zou zijn. Fatbikes hebben weliswaar bredere banden, maar dit onderscheidt hen niet voldoende van andere e-bikes om aparte wetgeving te rechtvaardigen.
Volgens Sweco zouden de regels omtrent dikke banden eenvoudig te ontwijken zijn door banden iets smaller te maken. Dit maakt het moeilijk om op een praktische manier een strikte leeftijdsgrens voor fatbikes te handhaven. Eind vorig jaar stuurden 45 burgemeesters een brief naar het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat waarin ze aandrongen op een minimumleeftijd voor alle e-bikes. Hoewel zo’n algemene regel juridisch mogelijk is, zijn er aanzienlijke praktische bezwaren aan verbonden.
Sweco’s onderzoekers benadrukken dat zo’n maatregel grote groepen scholieren zou treffen, vooral in landelijke gebieden. Ongeveer 32.000 leerlingen zijn voor hun dagelijkse woon-schoolverkeer namelijk afhankelijk van e-bikes. Zo’n verbod zou hun mobiliteit aanzienlijk beperken. Het blijft een ingewikkelde kwestie: de veiligheid van jongeren op fatbikes en e-bikes is steeds meer in het geding, maar een juridische en praktische oplossing lijkt ver buiten bereik. Er zijn creatieve en innovatieve maatregelen nodig om de veiligheid van jonge weggebruikers te waarborgen zonder hen onevenredig te treffen.
Een aanpak zou kunnen zijn om strikter toezicht te houden op bestaande verkeersregels. Daarnaast is er ruimte voor verbeteringen in de infrastructuur en gerichte voorlichtingscampagnes over de risico’s van het gebruik van fatbikes. Dat zou enorm kunnen bijdragen aan het vergroten van de bewustwording en de veiligheid.
Het is duidelijk dat de populariteit van fatbikes onder jongeren een keerzijde heeft. De toenemende ongevallenstatistieken onderstrepen de behoefte aan urgente maatregelen. Maar door de juridische en praktische obstakels is het lastig een pasklare oplossing te vinden. Beleidsmakers en veiligheidsexperts moeten daarom samenwerken en out-of-the-box denken om effectieve en haalbare maatregelen te treffen. Zo kunnen we wellicht een balans vinden tussen veiligheid en mobiliteit voor jongeren.
Door samenwerking te zoeken kunnen we hopelijk een balans vinden tussen het verbeteren van de veiligheid en het bieden van mobiliteitsoplossingen voor jongeren.
