Feest met een donkere rand
Omroep Zwart stak onlangs de kaarsjes aan voor het vijfjarig bestaan, maar echt zorgeloos vieren zat er niet in. Directeur Akwasi ziet een groot probleem opdoemen: het ledenaantal blijft ver achter bij wat nodig is om in het publieke bestel te mogen blijven. In een gesprek met Het Parool zei hij dat de afgelopen jaren vooral werden gekleurd door tegenwerking en wantrouwen.
Van protest naar omroep
De kiem voor Omroep Zwart werd gelegd in 2020, tijdens de Black Lives Matter-demonstraties. Akwasi sprak zich toen hard uit tegen Zwarte Piet, met een uitspraak die eindeloos werd herhaald en hem veel kritiek opleverde. Wat hem het meest stak: iedereen had er een mening over, maar bijna niemand vroeg naar de beweegreden achter zijn woorden.
Die kloof tussen beeld en werkelijkheid, tussen het verhaal dat rondzong en wat er volgens hem echt speelde, werd de motor achter het plan voor een eigen omroep. In zijn boek Brieven aan Anton de Kom schrijft hij dat hij het als belastingbetaler niet alleen mócht, maar zelfs móést proberen: een publieke omroep die stemmen laat horen die je anders zelden hoort.
De ledenrace: cijfers en deadlines
De realiteit is onverbiddelijk: in december moet de teller op 100.000 leden staan. Nu blijft het steken rond de 38.000, en dat is simpelweg te weinig. Akwasi weet hoe serieus de situatie is, maar wil zich niet neerleggen bij een vroegtijdig einde. Eerder lukte het om in korte tijd vijftigduizend mensen aan te laten haken; toen waren er nog nauwelijks programma’s om te laten zien.
Of je in drie maanden zestigduizend extra leden kunt bijschrijven? Niemand die het zeker weet. Wat volgens Akwasi wel vaststaat: alleen door vol gas te geven maak je kans. En als je vindt dat de publieke omroep een eerlijker afspiegeling van Nederland moet zijn, dan, zo zegt hij, is lid worden de eenvoudigste manier om dat te laten zien.
Programma’s, prijzen en ambities
Ondertussen heeft Omroep Zwart niet stilgezeten. De documentaireserie De Afhaalchinees werd genomineerd voor de Zilveren Nipkowschijf, een eervolle erkenning. Met shows als That’s My Jam en verschillende documentaires liet de omroep zien dat er creativiteit en kwaliteit in huis is. Toch knaagt er iets: echte journalistieke zichtbaarheid ontbreekt nog, vindt Akwasi.
Daarom werkt de redactie aan een nieuw actualiteitenprogramma. Details blijven voorlopig binnenskamers, maar de ambitie is helder: vaker meedoen met het gesprek van de dag en sneller reageren op wat speelt. Pas dan, denkt de omroep, kun je duurzaam relevant zijn voor een breed publiek.
Anders dan de rest
Omroep Zwart wil geen kopie zijn van omroepen die er al zijn. Dat zit in alles, van de vormgeving tot de toon. Liever experimenteren dan op de automatische piloot meedraaien in omroepland. Nieuwe woorden, nieuwe invalshoeken, nieuwe vragen: dat is het speelveld. Dat botst soms met wat gewend is, maar precies daarin schuilt de reden om het te dóén.
Gemakkelijk is dat niet. Akwasi ervaart het als een unieke, en soms eenzame, positie: een omroepdirecteur zoals hij zag je in het publieke bestel nog niet eerder. Toch blijft het doorbreken van tradities een kern van de positionering: als je het medialandschap wilt verbreden, moet je zelf eerst andere paden durven te kiezen.
Vijandigheid, politiek en volhouden
Hoe de wind in Den Haag waait, is op dit moment onduidelijk. Akwasi voelt al jaren frictie, maar weigert verbitterd te raken. Tegenstand heeft hem eerder harder gemaakt dan klein. De inzet is voor hem groter dan de omroep alleen: plek creëren voor stemmen en verhalen die het publieke gesprek verrijken.
In december wordt geteld en valt het oordeel. Dan blijkt of het ledenoffensief genoeg tractie heeft gehad om de erkenning te behouden. Tot die tijd is het zaak om zichtbaar te zijn, te werven en te overtuigen—en vooral niet te verslappen.
Alles of niets richting december
De komende maanden zijn beslissend. Lukt het om voldoende steun te mobiliseren, dan kan Omroep Zwart doorbouwen op de fundering die de afgelopen vijf jaar is gelegd. Lukt het niet, dan dreigt een voortijdig einde binnen het publieke bestel. Voor het team voelt het als een marathon in sprinttempo, waarin hoop en onzekerheid elkaar afwisselen.
Voor Akwasi is het simpel: Omroep Zwart is geen doel op zich, maar een middel om Nederland toekomstbestendiger te maken. Zie het als een goed doel met uitzendingen. En jij? Jij bepaalt uiteindelijk mee, met je lidmaatschap en met wat je wil zien terugkomen in de publieke omroep.
