Het Europees Centrum voor ziektebescherming (ECDC) slaat alarm over een opvallend vroege start van het griepseizoen. Er is namelijk een nieuwe griepvariant opgedoken die in laboratoriumonderzoek zorgelijke uitkomsten laat zien. De organisatie adviseert mensen daarom om niet te lang te wachten met vaccineren.
Normaal gesproken bereikt de griep in Nederland pas na de feestdagen zijn hoogtepunt, maar dit jaar lijkt dat mogelijk anders te verlopen. Waar begin dit jaar nog slechts 1 op de 1.000 Nederlanders met griepverschijnselen bij de huisarts kwam, ziet men in het Verenigd Koninkrijk nu al een sterke toename.
Die ontwikkeling baart zorgen, want vaak volgt Nederland kort op landen in West- en Zuid-Europa. Als daar het virus al flink rondgaat, verspreidt het zich doorgaans snel naar de rest van het continent.
Het RIVM benadrukt dat het verloop van griepuitbraken elk jaar iets anders is, al zijn de grote lijnen vaak vergelijkbaar. Volgens viroloog Adam Meijer van het RIVM lijkt een vroege griepgolf dit jaar niet onwaarschijnlijk. “Als deze trend zich voortzet, kunnen wij binnen enkele weken al te maken krijgen met een verhoogd aantal besmettingen,” vertelt hij aan het Algemeen Dagblad. Dat zou zo’n drie tot vier weken eerder zijn dan normaal.
Nieuwe k-variant breidt uit in het buitenland
Naast de vroege stijging van het aantal gevallen is er ook een nieuwe stam van het virus opgedoken: de zogenoemde k-variant. In Nederland wordt die nog weinig gezien, maar in andere landen verspreidt deze variant zich juist razendsnel. Uit tests blijkt dat het huidige Nederlandse griepvaccin nauwelijks bescherming biedt tegen deze specifieke variant.
Die conclusie is gebaseerd op proeven met antistoffen uit fretten, waartegen de k-variant slecht reageerde. Toch is het effect bij mensen mogelijk minder ernstig. Omdat mensen in hun leven vaker met griep in aanraking komen dan dieren, beschikken zij doorgaans over bredere weerstand.
De k-variant is een mutatie van het H3N2-virus en veroorzaakt vergelijkbare klachten. Wel lijken vooral ouderen vatbaarder, wat volgens experts kan leiden tot een toename van het aantal ernstige ziektegevallen of sterfgevallen.
Nog geen duidelijk verband
Of deze nieuwe variant daadwerkelijk de reden is dat het griepseizoen eerder begint, is volgens Meijer nog niet duidelijk. “Dat zou best kunnen, maar we kunnen het op dit moment niet met zekerheid zeggen,” aldus de onderzoeker.
Het RIVM roept kwetsbare groepen zoals ieder jaar op om de griepprik te halen, maar ziet op dit moment geen aanleiding om extra waarschuwingen uit te geven in verband met de nieuwe variant. Meijer benadrukt dat de griepprik ook dit jaar zinvol blijft: “De bescherming ligt bij volwassenen meestal rond de 30 tot 40 procent. Helemaal nul is het nooit, dus de vaccinatie blijft waardevol.”
