Dat wieltje in je koelkast is geen thermometer
Je kent het wel: je draait aan het wieltje in de koelkast en denkt dat je ‘m op precies 4 graden zet. Klinkt logisch, maar zo werkt het niet. Dat knopje met cijfertjes (meestal 1 t/m 5 of 7) geeft geen temperatuur aan; het bepaalt hoe hard de koelmotor zijn best doet. Staat ‘ie te hoog? Dan koelt de boel onnodig veel, krijg je ijsafzetting en loopt je stroomverbruik op. Met energietarieven die in 2025 weer stevig zijn, kan slim instellen je zomaar tientallen euro’s per jaar schelen.
Hoe het echt werkt (en waarom het misgaat)
Het wieltje is een eenvoudige thermostaatregeling: hoger betekent agressiever koelen, niet kouder op commando. Oudere koelkasten helpen je niet echt met duidelijke labels, waardoor veel mensen denken dat stand 4 gelijkstaat aan 4 graden. Nieuwe modellen met digitale displays tonen wél de echte temperatuur, maar er staan nog miljoenen analoge koelkasten in Nederlandse keukens. Adviezen van onder andere Milieu Centraal laten zien dat te koud instellen je jaarlijks 50 tot 100 euro kan kosten. Ook Coolblue schat dat een gemiddelde koelkast 150 tot 300 kWh per jaar verbruikt en dat een verkeerde instelling dit verbruik met zo’n 20% kan opjagen.
De ideale temperatuur? Mik op 4 graden
Voor voedselveiligheid én zuinig koelen is ongeveer 4 °C het beste. Kouder is zelden nodig en warmer maakt bederfgevoelig eten risicovoller. Omdat het wieltje niet in graden werkt, moet je even slim meten. Koop een simpele koelkastthermometer (voor een paar euro, bijvoorbeeld bij Blokker) en leg die in het midden van de koelkast, niet tegen de achterwand of in de deur. Check na 24 uur: is het warmer dan 4 à 5 graden, draai dan één klikje hoger. Vries je sla half kapot of zie je ijsvorming? Eén standje lager.
Speel in op het seizoen en je huis
De omgevingstemperatuur heeft invloed op hoe je koelkast koelt. In de winter is je keuken vaak koeler en kan het wieltje dus omlaag (bijvoorbeeld 2-3) om overkoeling te voorkomen. In een warme zomerperiode mag ‘ie wat hoger (rond 4-5), zodat de temperatuur in de kast stabiel rond 4 graden blijft. Zulke seizoenscorrecties leveren al snel 10 tot 15% besparing op, blijkt uit besparingsadviezen. Let ook op je gebruik: vaak de deur open laten of warme pannen meteen in de koelkast zetten dwingt de compressor tot extra werk.
Voorkom deze dure fouten
Maximaal is niet “beter”: op standje turbo krijg je bevroren groente, ijs op de achterwand en een jankende energiemeter. Laat daarnaast voldoende ruimte achter de koelkast zodat de warmte weg kan; duw ‘m niet strak tegen de muur. Zet ‘m waterpas en controleer de deurrubbers op kieren. Kleine aandachtspunten, grote impact op verbruik en levensduur.
Extra slimmigheidjes om minder stroom te slurpen
Denk aan de basis: ontdooi tijdig als er geen no-frost is, stofzuig af en toe de condensor aan de achterkant en houd de deur zo kort mogelijk open. Een redelijk volle koelkast werkt efficiënter omdat koude massa de temperatuur stabiliseert; heb je weinig in huis, dan kan een kan water helpen. Oriënteer je bij vervanging op een zuinig model met een topenergielabel; over de levensduur kun je zo honderden kilowatturen besparen. Volgens recente prijzen (rond 0,40 euro per kWh in 2025) tikt dat lekker aan. Check ook of er regelingen of kortingen zijn voor energiezuinige apparaten; soms kun je via overheid of leverancier voordeliger overstappen.
Waarom dit nu extra telt
De koelkast draait 24/7 en pakt in veel huishoudens 10 tot 15% van het totale stroomverbruik. In een tijd van hogere tarieven en strengere klimaatdoelen is het dus slim om juist hier winst te pakken. Door dat wieltje goed te zetten, de temperatuur met een thermometer te verifiëren en seizoensmatig bij te sturen, bespaar je geld, verminder je je CO₂-voetafdruk en blijven boodschappen langer goed. Klinkt als een kleine tweak, maar hij verdient zich razendsnel terug. Wanneer heb jij ‘m voor het laatst gecontroleerd?
