Nu is het moment: snoeien in late herfst
Als het bladerdek wegvalt, zie je eindelijk wat er in je tuin gebeurt. Dat maakt november en vaak ook december prima snoeimaanden. Zeker als je fruit in de tuin hebt, helpt een goede snoeibeurt je volgend jaar aan een betere oogst. Belangrijkste voorwaarde: het mag niet vriezen. Is het kwik boven nul, dan kun je aan de slag.
Basisregels: scherp gereedschap en goede timing
Snoeien stimuleert groei en bloei, maar alleen als je het netjes doet. Gebruik echt scherpe snoeischaren en zagen, zodat de wonden glad zijn en minder vatbaar voor schimmels en ziektes. Veel planten vormen al vroeg in het voorjaar knoppen; daarom is snoeien in het najaar handig. Wacht je te lang, dan breken die tere knoppen makkelijker af.
Rozen: nu halveren, in het voorjaar finetunen
Rozen kun je in december alvast terugzetten tot ongeveer de helft. In maart volgt de echte vormsnoei: knip terug tot het tweede naar buiten gerichte oog. Extra tip voor sterke rozen: leg rond de ent in december een laagje oude stalmest van zo’n 8 centimeter. Dat is winterbescherming én een voedingsboost voor het voorjaar.
Appel, peer en kwee: fruitbomen in rust snoeien
Appelbomen snoei je idealiter twee keer: eens in de zomer en eens in het rustseizoen (vanaf bladval tot vroege lente). In die winterbeurt mag je best rigoureus zijn: verwijder dode, zieke en kruisende takken, kort lange scheuten met de helft in en haal zoveel mogelijk overtollige vruchtsporen (die knobbelige, dikke uitlopen) weg door ze dicht bij de hoofdtak af te knippen. Houd het hart van de boom open en knip takken die naar binnen groeien weg. Zodra de sapstroom in het voorjaar weer op gang komt, stopt de snoeiperiode.
Bij peren kun je de hoofdtakken tot ongeveer de helft terugsnoeien en de stevige zijscheuten van het afgelopen jaar inkorten tot twee à drie knoppen. Dun dunnere takken uit zodat de energie naar de vruchtsporen gaat. De kweepeer reageert goed op een derde inkorten en het uitdunnen van zwakke takken om de kroon te openen.
Bramen, kruisbessen en kiwi: verjongingsbeurt
Staat je bramenstruik nog vol stengels die dit jaar hebben gedragen? Die mogen tot aan de grond weg. Laat vier krachtige nieuwe scheuten staan en bind ze op. Kan nu of, als het niet lukt, vroeg in het voorjaar vóór de nieuwe groei.
Kruisbessen snoei je door oude, dragende takken te verwijderen en maximaal zeven jonge, sterke scheuten te laten staan. Bij kiwi’s haal je ongeveer eenderde van het oudste hout weg tot vlak bij de stam, en kort je overige zijscheuten in tot vier à vijf knoppen.
Loofbomen en knotwilgen
Bladverliezende bomen hebben soms baat bij het uitdunnen van de kroon, zodat er meer licht binnenvalt. Dat doe je door af en toe een paar grotere takken weg te nemen. Meestal is eens per drie tot zes jaar voldoende. Knotwilgen “knot” je tussen november en maart: alles terugzetten tot op de knot.
Heesters en klimplanten: soortkennis loont
Zolang het niet vriest, kun je de meeste heesters en loofbomen nog prima bijwerken. Let wel: sommige soorten, zoals hortensia, laten hun uitgebloeide bloemen zitten als natuurlijke bescherming. Controleer per soort wat wijs is. Snoei heesters zonder “kapstokken”: knip niet zomaar 10 centimeter boven een vertakking, maar maximaal 2 centimeter, met een vlakke, rechte snede.
Klimplanten mag je tot aan de kortste dag snoeien, met uitzondering van bladhoudende vroegbloeiers als Clematis armandii en Lonicera henryi, en ook de klimhortensia. Die pak je pas ná de bloei aan. Twijfel je? Volg het etikettenadvies van de plant.
Waterloten en opschot: weg ermee
Snelgroeiende, rechtopgaande scheuten die zomaar verschijnen (waterscheuten en opschot) verstoren de vorm en kosten energie. Knip ze zo laag mogelijk weg. Denk aan de krulhazelaar: laat je die opschieters staan, dan nemen ze het over van de sierlijke takken.
Stormschade voorkomen en te laat? Kan nog
Wil je winterschade beperken, dan kun je struiken zoals de vlinderstruik in het najaar alvast zo’n 50 procent inkorten. In het voorjaar doe je nog een lichte snoei van ongeveer 25 procent. Bomen die je “eigenlijk” in september of oktober had willen snoeien, zoals linde en catalpa, kun je bij zacht weer vaak nog in december doen.
Lievereven wachten: deze soorten niet snoeien
Laat in december de ABC-bomen met rust: Acer (esdoorn), Betula (berk) en Carpinus betulus (haagbeuk) gaan dan “bloeden”; er loopt sap uit de snoeiwonden. Dat geldt ook voor Juglans (walnoot). Druiven kun je beter voor 21 december snoeien, liefst direct na bladval, tot op het tweede oog vanaf de hoofdtak. Mediterrane types zoals olijf en palm stel je uit tot het voorjaar. Meerstammige solitairen kun je in december voorzichtig openen nu ze kaal zijn, maar top ze nooit; dun alleen licht uit en haal waterscheuten weg. Magnolia snoei je juist ná de voorjaarsbloei, niet nu.
