Als eten ineens levensgevaarlijk wordt
Voor de meesten draait eten om smaak, gezelligheid en energie. Toch zijn er wereldwijd maaltijden die, verkeerd bereid of ondoordacht gegeten, levens kunnen kosten. Zou jij zo’n risico nemen? Hier vind je tien beruchte voorbeelden én waarom mensen ze ondanks alles toch blijven eten.
Cassave: het ‘dodelijkste voedsel’
Cassave oogt als een onschuldige wortel, maar in de knollen en bladeren zitten cyanogene stoffen die bij rauwe of onjuiste bereiding in cyanide veranderen. Dat kan leiden tot zware vergiftiging, met onder meer verlamming en soms de dood. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie sterven jaarlijks zo’n 200 mensen aan cassavevergiftiging – daarmee draagt deze basisvoeding de twijfelachtige titel van dodelijkste voedsel.
Toch is cassave onmisbaar voor meer dan 800 miljoen mensen in ongeveer 80 landen. De plant kan goed tegen droogte, is makkelijk te telen en levert veel koolhydraten. Door weken, fermenteren, drogen of goed koken zakt het cyanidegehalte en is cassave veilig te eten. Voor miljoenen is dat geen kwestie van lef, maar van overleven.
Fugu: Japanse sensatie met zenuwgif
Fugu, de befaamde kogelvis, bevat tetrodotoxine, een gif dat wordt beschreven als vele malen dodelijker dan cyanide. Vergiftiging verloopt razendsnel: eerst tintelingen rond de mond, daarna verlamming; een tegengif is er niet. Jaarlijks raken volgens Japanse cijfers zo’n 50 mensen vergiftigd – vaak amateurs of vissers – met enkele dodelijke afloop.
Waarom eten mensen het dan toch? Alleen speciaal opgeleide en gediplomeerde chefs mogen fugu bereiden en verwijderen nauwkeurig de giftige organen. Die lichte, gecontroleerde prikkeling die kan achterblijven, maakt het voor sommigen juist extra spannend.
Sterfruit: riskant met zwakke nieren
Sterfruit bevat neurotoxines die de meeste mensen zonder problemen verwerken. Bij een nierziekte kan het gif zich echter ophopen en binnen enkele uren klachten veroorzaken zoals hardnekkige hik, verwardheid, braken en in ernstige gevallen de dood. Met gezonde nieren is sterfruit veilig en zelfs voedzaam: vol vitamine C, antioxidanten en kalium.
Pitten met venijn
Kersenpitten en appelpitten bevatten amygdaline, dat bij kauwen of fijnmaken kan omzetten in cyanide. Grote hoeveelheden kunnen duizeligheid, misselijkheid, ademhalingsproblemen en erger uitlokken. Een hele kersenpit per ongeluk doorslikken is doorgaans onschuldig, maar breek of maal pitten niet open.
Groene aardappelen: solaninealarm
Licht maakt aardappelen groener door chlorofyl – niet gevaarlijk op zich. Het kan echter samengaan met hogere waarden solanine, een natuurlijke gifstof die in grote doses klachten geeft en in extreme gevallen tot verlamming of coma leidt. Schil groene plekken royaal weg en gooi aardappelen met uitgebreide vergroening of uitlopers liever weg.
Cashew (en mango) met huidreactie
Rauwe cashewnoten bevatten urushiol, dezelfde irriterende stof als in gifsumak. Direct contact of consumptie kan een jeukende, branderige uitslag veroorzaken. De ‘rauwe’ cashews in de winkel zijn in werkelijkheid gedopt en verhit, waardoor urushiol is verwijderd. Let op: ook mangoschil kan urushiol bevatten.
Nootmuskaat: klein beetje lekker, veel te veel link
Nootmuskaat bevat myristicine, dat het zenuwstelsel kan ontregelen. Een flinke dosis kan hallucinaties, misselijkheid, hartkloppingen en toevallen veroorzaken; twee theelepels kunnen al dagenlange klachten geven, en in zeldzame gevallen is maandenlang psychisch ontregeld zijn beschreven. In een snufje voor desserts of drankjes is het gewoon veilig.
Wilde paddenstoelen: dodelijke dubbelgangers
Sommige soorten, zoals de beruchte death cap, kunnen acuut orgaanfalen en overlijden veroorzaken. Slechts een klein deel van de giftige soorten is echt dodelijk, maar veel lijken bedrieglijk op eetbare varianten. Tenzij je expert bent, is het veiliger om paddenstoelen in de winkel te kopen.
Rabarber: alleen de stelen
Rabarberstelen zijn heerlijk in compotes, taarten en jam. De bladeren daarentegen bevatten veel oxaalzuur; grote hoeveelheden kunnen de nieren ernstig beschadigen. Hou de bladeren uit de pan en op de composthoop.
Kidneybonen: eerst doorkoken
Rauwe kidneybonen bevatten fytohemagglutinine, een toxine dat snel heftig braken en buikkrampen geeft; een handje rauwe bonen kan al voldoende zijn. Koken gedurende minstens 10 minuten bij hoge temperatuur breekt het gif af. Oppassen met slowcookers op lage stand: dat kan de giftigheid juist verhogen.
Tot slot
Gevaarlijk eten draait zelden om stoerdoenerij; vaak gaat het om cultuur, noodzaak en kennis van bereiding. Met de juiste technieken zijn veel van deze risico’s te vermijden. Twijfel je? Laat het gerecht dan staan of vraag een expert om raad.
